एउटा यस्तो ग्रह: जहाँको एक वर्ष पृथ्वीका ८४ साल बराबर हुन्छ

अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले युरेनसको नयाँ तस्विर सार्वजनिक गरेको छ।

ती तस्बिरहरू जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपबाट लिइएका हुन्।

युरेनस हाम्रो सौर्यमण्डलको सातौं ग्रह हो, जसलाई ‍नेपालीमा अरुण ग्रह भनिन्छ।

सन् १९८६ मा वोयजर २ स्पेस अन्तरिक्षयान युरेनस नजिकैबाट घुम्दा यसको क्यामेरामा युरेनसको नीलो-हरियो बल जस्तो तस्बिर देखा पर्‍यो।त्यसमा उज्यालोको घेरा देखिएको थिएन।

तर नासाका अनुसार इन्फ्रारेडको सहयोगमार्फत जेम्स वेब टेलिस्कोपले भर्खरै युरेनसको उक्त तस्बिर खिचेको हो, जसले ग्रहको वरिपरि चम्किला धातु देखिएका छन्।

सौर्यमण्डलका अन्य ग्रहभन्दा फरक विशेषता युरेनसको छ। यो एक मात्र ग्रह हो जुन आफ्नो अक्षमा लगभग ९० डिग्रीको झुकावमा घुम्छ।

युरेनसको एक दिन १७ घण्टा १४ मिनेटको हुन्छ। यति समयमा यो आफ्नो अक्षमा पूर्ण रूपमा घुमिसक्छ। तर यसको एक वर्ष पृथ्वीका लागि धेरै लामो काल हो। यहाँ एक वर्षको समय पृथ्वीका ८४ वर्ष अर्थात्, ३० हजार ६८७ दिनको हुन्छ। यसले सूर्यलाई परिक्रमा गर्न लगाउने समय ८४ वर्षको हुन्छ।

युरेनसको वरिपरि १३ वटा गोलाकार आकृति रहेको विश्वास गरिन्छ। तर तस्वीरमा ११ वटा मात्रै देखिएका  छन्। 

युरेनसका २७ चन्द्रमा भएको दाबी पनि गरिएको छ। तर, केही चन्द्रमा यति साना छन् कि देख्न पनि सकिँदैन। 

जमेको पानी, मिथेन र अमोनियाबाट बनेका हुनाले नेप्च्युन र युरेनसलाई बरफको ग्रह पनि भनिन्छ। यद्यपि, यी दुवै वृहस्पति र शनि (शनि) जस्ता ग्यासीय ग्रहहरू पनि हुन्।

चित्रमा देखिएको युरेनसको नीलो रङ दुईवटा फिल्टरबाट संकलन गरिएको तथ्यांकको आधारमा देखाइएको छ।

यो तस्बिरमा देखिएको उज्यालो ध्रुवीय भाग सूर्यको छेउमा छ, यसलाई ध्रुवीय क्याप भनिन्छ। यो भाग ग्रहको दाहिनेतर्फ छ। जब यो ध्रुवीय भाग सूर्यको किरणमा आउँछ, यो क्याप निस्कन्छ र सूर्य अस्ताउँदा गायब हुन्छ। यो कसरी हुन्छ भन्ने अझै पत्ता लागेको छैन।

तस्वीरमा ग्रहको दक्षिणी ध्रुव अँध्यारोमा छ, त्यसैले देखिँदैन। ध्रुवीय क्षेत्रको छेउमा एउटा र ग्रहको बायाँ छेउमा अर्को चम्किलो बादलजस्तो देखिन्छ। 

नासाका अनुसार युरेनस १२ मिनेटसम्म दुईवटा फिल्टरसहित क्यामेराको अगाडि रहेको बेला यो तस्विर खिचिएको हो। तर, टेलिस्कोपबाट प्राप्त जानकारी यस ग्रहलाई बुझ्न निकै कम हो, यसले त्यति ठूलो जानकारी भने दिँदैन।

१० अर्ब डलरको जेम्स बे स्पेस टेलिस्कोप डिसेम्बर २०२१ मा प्रक्षेपण गरिएको थियो। यो प्रसिद्ध हबल स्पेस टेलिस्कोप भन्दा धेरै आधुनिक रूपमा बनाइएको छ।

यसले ठाउँको सबै सूक्ष्म कुरा देखाउँछ।